Hér gefur að líta heildartextann við Alþingishátíðarkantötuna, hátðíðarljóð Davíðs Stefánssonar frá Fagraskógi, sem samin var í    tilefni þess að þúsund ár voru frá stofnun Alþingi Íslendinga.

Textinn er eins og hann kemur fyrir í söngdagskrá (prógrammi), sem     gefin var út í tilefni af flutningi verksins í Kanada í marsmánuði 1931.    Verkið var þá flutt undir stjórn Björgvins af The Icelandic Choral Society í The First Luthern Church í Winnipeg, Manitoba.

Kantatan hlaut nafnið Íslands þúsund ár, Millennial Cantata. Dr. B. H.    Olson sá um að þýða kantötuna yfir á ensku.

Ath. hér er gömul stafsetning látin halda sér eins og hún kemur     fyrir í söngskránni.

 

                       I.

Þú mikli, eilífi andi, sem í öllu og alstaðar býrð,

þinn er mátturinn, þitt er valdið, þín er öll heimsins dýrð.

Þú ríktir frá upphafi alda, ert allra skapari og skjól,

horfir um heima alla hulinn af myrkri og sól.

Frá því hin fyrsta móðir fæddi sinn fyrsta son,

varst þú í meðvitund manna mannkynsins líf og von.

Alt lifandi lofsyngur þig, hvert barn, hvert blóm,

þótt enginn skynji né skilji þinn skapandi leyndardóm.

Við altari kristinnar kirkju, við blótstall hins heiðna hofs

er elskað, óskað og sungið þér einum til lofs,

því dýpst í djúpi sálar er hugsunin helguð þér.

Þú gefur veikum vilja og vit til að óska sér.

Hver bæn er bergmál af einni tilfinningu og trú.

Alt lofsyngur lífið, og lífið er þú,

mikli, eilífi andi, sem í öll og alstaðar býrð.

Þinn er mátturinn, þitt er ríkið, þín er öll heimsins dýrð.

 

 

                 II.

Þér landnemar, hetjur af konungakyni,

sem komuð með eldinn um brimhvít höf,

sem stýrðuð eftir stjarnanna skini

og stormana hlutu í vöggugjöf –

synir og farmenn hins frjálsborna anda,

þer leituðu landa.

Í særoki klufuð þér kólguna þungu,

komuð og sáuð til stranda.

Í fjalldölum fossarnir sungu.

Að björgum brimskaflar sprungu.

Vér blessuðu Ísland á norræna tungu.

Fossarnir sungu,

og fjöllin bergmála enn:

Heill yður, norrænu hetjur.

Heill yður, íslensku landnámsmenn.

 

                 III.

Eld og orðþunga

á íslensk tunga

fagra fjársjóði

falda í ljóði.

Of ísavetur

ornar fátt betur

allri ætt vorri

en Egill og Snorri.

 

                 IV.

            1.

Sjá liðnar aldir líða hjá

og ljóma slá

á vellina við Öxará,

á hamraþil,

á gjár og gil.

Hér hefir steinninn mannamál

og moldin sál.

Hér hafa árin rúnir rist

og spekingar

og spámenn gist.

Hér háði þjóðin

þing sitt fyrst.

 

            2.

Hylla skal um eilífð alla

andann forna konungborna.

Minning þeirra, er afrek unnu,

yljar þeim, sem verkin skilja.

Þeir, sem fyrstir löngum lýstu,

lyftu okkar þjóðargiftu.

Þeirra tign skal fólkið fagna,

festa trygð við þeirra bygðir.

 

Þessum völlum unna allar

ættir lands og hollu vættir.

Hérna bundust feður fornir

fyr á dögum ríkislögum.

Þessi ber og heiðnu hörgar

heyrðu goðanna kristni boða.

Þennan völl og hamrahallir

hefir þjóðin vígt með blóði.

 

Liðinna alda líf og veldi

ljóma af þingum Íslendinga.

Horfnar stundir hugann binda

heiðnum seið og kristnum eiðum.

Þúsund ára lögmál lýsa

landið frjálst til yztu stranda.

Lýðir falla, en Lögberg gyllir

landsins saga um alla daga.

 

            3.

Sjá liðnar aldir líða hjá

og lýði taka nýjan sið.

Þeir krjúpa og biðja um kristinn frið,

um kristinn frið,

við Öxará.

Heyr, klukkur hringja.

Heyr, klerkar syngja:

Boðorð guðs skulu á bergið rist.

Þór er fallinn. Þór er fallinn.

Þóðin tilbiður krist.

                                   

               

                V.

Sjá, dagar koma, ár og aldir líða,

og enginn stöðvar tímans þunga nið.

Í djúpi andans duldir kraftar bíða.

Hin dýpsta speki boðar líf og frið.

Í þúsund ár bjó þjóð við nyztu voga.

Mót þrautum sínum gekk hún djörf og sterk.

Í hennar kirkju helgar stjörnur loga,

og hennar líf er eilíft kraftaverk.

 

                  VI.

Fyrr var landið fjötrað hlekkjum,

fátt um vopn og hrausta drengi.

Þjóðhetjur af þingsins bekkjum

þurftu að berjast heitt og lengi.

Dyrfsku þurfti að koma og krefja

konunga um lausn og bætur.

Frelsismerkið fyrstir hefja

fullhugar, sem þjóðin grætur.

 

Liðið óx, en lítið raknar

lengi úr okkar þungu fjötrum.

Það er fyrst er þjóðin vaknar,

þjáð og smáð og vafin tötrum.

Frelsið hertók hugi unga.

Hörmum sínum gleymir enginn.

Eftir mikla þraut og þunga

þá var loksins sigur fenginn.

 

Alla þá, sem voru að verki,

virðir þjóðin alla daga.

Undir þeirra mikla merki

mótast okkar líf og saga.

Þeir, sem réttu horfi halda,

hljóta sömu þakkargjöldin,

varpa ljóma um aldir alda

yfir heilög sagnaspjöldin.

 

 

                 VII.

Við erum þjóð sem hlaut Ísland að arf

og útsæ í vöggugjöf.

Við horfðum lengi yfir sólbjört sund

og signdum feðranna gröf.

En loksins heyrðum við lífið, hrópa

og lögðum á brimhvít höf.

 

Í hugum okkar er vaxandi vor

þó vetri og blási kalt.

Við sáðum fræum í íslenzka auðn

og uppskárum hundraðfalt.

Við erum þjóð, sem er vöknuð til starfa

og veit, að hún sigrar alt.

 

Á síðustu árum vann hún verk,

sem vitna um nýjan þrótt.

Aldrei var meira af gáfum glætt

né gulli í djúpin sótt.

Framtíðin er eins og fagur dagur,

en fortíðin draumanótt.

 

               VIII.

Vakið. Vakið. Tímans kröfur kalla,

knýja dyr og hrópa á alla.

Þjóð, sem bæði Þór og Kristi unni,

þjóð, sem hefir bergt af Mímisbrunni,

þjóð, sem hefir þyngstu þrautir lifað,

þjóð, sem hefir dýpstu speki skrifað –

hún er kjörin til að vera að verki,

vinna undir lífsins merki.

 

Synir Íslands, synir elds og kalaka

sofa ekki, heldur vaka.

Allir vilja að einu marki vinna.

Allir vilja neyta krafta sinna,

björgum lyfta, biðjast aldrei vægðar,

brjóta leið til vegs og nýrrar frægðar,

fylgjast að og frjálsir stríðið heyja,

fyrir Ísland lifa og deyja.

 

                IX.

Þó að margt hafi breyzt síðan byggð var reist,

geta börnin þó treyst sinni íslensku móður.

Hennar auðmjúka dygð, hennar eilífa trygð

eru íslenzku bygðanna helgasti gróður.

Hennar auðmjúka dygð, hennar afl til að þjást

skal í annálum sjást, verða kynstofnsins hróður.

Oft mælir hún fátt, talar friðandi lágt.

Hinn fórnandi máttur er hljóður.

 

                   X.

Brennið þið, vitar. Hetjur styrkar standa

við stýrisvöl, en nótt til beggja handa.

Brennið þið, vitar. Út við svarta sanda

særótið þylur dauðra manna nöfn.

Brennið þið, vitar. Lýsið hverjum landa,

sem leitar heim – og þráir höfn.

 

                 XI.

Við börn þín, Ísland, blessum þig í dag.

Með bæn og söngvum hjörtun eiða vinna.

Hver minning andar lífi í okkar lag.

Við Lögberg mætast hugar barna þinna.

Frá brjóstum þínum leggur ylinn enn,

sem aldrei brázt, þó vetur réði lögum,

og enn á þjóðin vitra og vaska menn,

sem verður lýst í nýjum hetjusöngvum.

 

Við tignum þann, sem tryggar vörður hlóð.

Við tignum þann, sem riður nýja vegi.

Þó fámenn sé hin frjálsa og unga þjóð,

þá finnur hún sinn mátt á þessum degi.

Við börn þín, Ísland, biðjum fyrir þér.

Við blessum þig í nafni alls, sem lifir.

Við erum þjóð, sem eld í brjósti ber,

og börn, sem drottinn sjálfur vakir yfir.

 

 

 

                 XII.

Rís, Íslands fáni. Aldir fylgja öldum,

og ættir landsins flytja þakkargjörð,

því sjálfstæð þjóð skal sitja hér að völdum,

uns Surtarlogi brennir vora jörð.

Leitum og finnum. Lífið til vor kallar.

Land var oss gefið, útsær draumablár.

Vér biðjum þess, að bygðir vorar allar

blómgist og vaxi – næstu þúsund ár.