Örlagarimman kóralfantasía - Úr Grettisljóðum
Fantasía fyrir blandaðan kór við píanóundirleik við
Draugsglímuna úr Grettisljóðum Matthíasar. Var á prjónunum lengst allra
minna verka, fyrst hugleidd 1927 og geri ég þá uppkast að biðskákinni. Svo
líklega kringum 1940 tók ég til þar sem frá var horfið og gerði uppkast að
nálega hálfu verkinu en varð því síðan afhuga þar til í mars 1952 að ég gerði
alvöru úr að hreinskrifa uppkastið og ljúka verkinu og var því loks lokið 14.
apríl 1952.
Hann hlustar, hann bíður, hann bærist ei,
heldur í feldinn, horfir í eldinn
og hrærist ei.
Það birtir, það syrtir,
því máninn veður og marvaðann treður
um skýja sæinn.
Hver ber utan bæinn?
Nú hljóðnar allt, – nú heyrist það aftur.
Það hriktir hver raftur.
Hann ríður húsum og hælum lemur,
það brestur,
það gnestur,
nú dimmir við dyrin,
það hlunkar, það dunkar,
það dynur, það stynur.
Draugurinn kemur!
Hann Grettir hitnar,
af hrolli svitnar,
því glámur af þvertrénu gáir,
hausinn inn teygir
og hátt upp við rjáfrið sig reigir.
Hann hækkar,
hann lækkar,
en glóandi gína við skjáir.
Hann hrekkur,
hann stekkur,
hann hnígur og hverfur, – nú hljótt er sem fyrr.
Hann Grettir bíður og bærist ei,
heldur í feldinn,
horfir í eldinn
og hrærist ei.
Nú kemur orgið sem áður.
Og skálinn riðar, en skellast dyr.
Vomurinn kominn, hann fálmar um fletið,
þrífur í feldinn, en fast er haldið.
Hvað veldur?
Hver heldur?
Hann fálmar aftur og feldinn slítur.
Þá brestur skörin og brotnar setið,
og Grettir réttur á gólfið hrýtur.
Svo takast þeir á,
hreystin og fordæðan forn og grá,
ofurhuginn og heiftin flá,
æskan með hamstola hetjumóð
vð heiðninnar draugablóð,
landstrúin nýfædda, blóðug og blind,
og bölheima forynjumynd,
harkan og heimskan,
þrjóskan og þjóðin,
krafturinn og kynngin,
Kristur og Óðinn.
Þeir sækjast, þeir hamast með heljartökum,
svo húsin þau leika á þræði.
Það ýlir í veggjum, það orgar í þökum,
það ískrar af heiftar bræði.
Svo hefur Grettir sagt þar frá,
að sóknin hin ferlega gengi,
að aldregi slíka ógn sem þá
um ævina reyna fengi.
Draugurinn skall úr dyrunum út,
dauðvona Grettir við heljarsút
horfði í hans helsjónir lengi.
Feiknstöfum máninn fölur sló
framan í dólginn grimma,
í jörðinni stundi, hrikti og hló,
hörð var sú örlaga rimma,
buldi við draugsröddin dimma.